Chcesz wstąpić do wojska, ale zostałeś skazany?
W praktyce spotyka się wielu młodych chłopców, którym wyrok karny odebrał nadzieję, aby wstąpić do wojska… Pewnie niejedna osoba zastanawiała się, czy mając w przeszłości zatarg z prawem i wyrok karny za popełnione przestępstwo (bądź wykroczenie), ma jeszcze możliwość wstąpienia do służby wojskowej, czy raczej już na starcie jest z tego powodu skreślona?
Odpowiedź na to pytanie może wydaje się w odniesieniu do służb mundurowych zbyt skomplikowana, ale w gruncie rzeczy jest banalna, a brzmi ona tak: „Osoba sądownie karana może zostać żołnierzem zawodowym”.
Kandydat na żołnierza zawodowego musi spełniać szereg kryteriów fizycznych, psychologicznych, ale też i prawnych. Kwestię tę reguluje specjalna ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2020, poz. 860). W art. 124 ust. 2 wskazuje się, że „do służby kandydackiej może być powołana osoba niekarana sądownie”. Już samo pojęcie niekaralności nastręcza wiele wątpliwości. Teoretycznie należałoby przyjąć, że niekaralność oznaczałaby tyle, co nieotrzymanie podczas całego życia jakiejkolwiek kary nakładanej przez kogokolwiek. Jednak jest to sytuacja kuriozalna, bowiem zaraz okazałoby się, że mamy do czynienia z kolosalnym ograniczeniem kręgu osób mogących spełnić powyżej stawiany warunek.
Kandydat na żołnierza zawodowego, bo tej grupie osób chcę się bliżej przyjrzeć – nie może być karany sądownie, a więc nie może posiadać wyroku skazującego. Co więcej, należy wiązać ten fakt z wpisem w Krajowym Rejestrze Karnym, a nie ze świadomością konkretnej osoby o jej statusie karalności, bądź niekaralności. Jedynym dowodem na swoją niekaralność jest przedstawienie informacji z KRK. Zatem tylko i wyłącznie karta karna będzie istotna na poziomie kwalifikacyjnym dla zainteresowanego zawodową służbą wojskową. Zaświadczenia o niekaralności nie otrzymają osoby prawomocnie skazane wyrokiem przez sąd rejonowy lub okręgowy za przestępstwo lub za wykroczenie, o ile za to drugie orzeczono karę aresztu. Wyrok skazujący, czyli wyrok prawomocnie stwierdzający winę i wymierzający karę (czy to z warunkowym zawieszeniem jej wykonania czy karę bezwzględnego pozbawienia wolności), będzie skutkować powstaniem wpisu uniemożliwiającego wykazanie niekaralności sądowej.
Kluczowym zagadnieniem z punktu widzenia niekaralności danej osoby jest to, że treść karty karnej może ulec modyfikacji wraz z upływem czasu. Wpływa na to jakże ważna instytucja zatarcia skazania. Polega ona pewnym fikcyjnym przyjęciu, że dana osoba nie była karana. Dzieje się tak dlatego, że po spełnieniu pewnych warunków, dochodzi do wymazania informacji o skazaniu danej osoby w Krajowym Rejestrze Karnym. Zatarte skazanie czy ukaranie nie może powodować żadnych negatywnych skutków prawnych, ani ograniczać praw osoby, której skazanie uległo zatarciu. Osoba taka z całą śmiałością może twierdzić, że nie była karana, a wszelkie informacje o jej karalności powinny być usunięte z dokumentów, w jakich je zamieszczono.
Teraz należy się bliżej przyjrzeć kilku przypadkom, w których istnieje możliwość skorzystania z dobrodziejstwa instytucji zatarcia skazania.
Przypadek nr 1
a) mamy tutaj do czynienia z sytuacją, gdzie inna ustawa obowiązuje w czasie popełnienia czynu zabronionego, a inna w czasie orzekania,
- jeżeli według nowej ustawy, czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary (został zdepenalizowany), skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Przypadek nr 2
b) zatarcie skazania w przypadku warunkowego zawieszenia kary,
- skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby;
- przyjmuje się, że próba przebiegła pozytywnie, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od jej zakończenia nie nastąpiło zarządzenie sądu o wykonaniu zawieszonej kary;
- oznacza to, że jeżeli wskazany wyżej termin upłynął, to późniejsze skazanie albo ujawnienie naruszeń prawa, nie ma już żadnego znaczenia dla sprawy, w której nastąpiło zatarcie skazania.
Przypadek nr 3
c) zatarcie skazania w przypadku orzeczenia kary grzywny, środka karnego, przepadku lub środka kompensacyjnego,
- zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem ich wykonania.
Tak też, z chwilą zatarcia, skutki skazania uważa się za niebyłe. Wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Ale, żeby doszło do zatarcia skazania, muszą upłynąć pewne okresy w przypadku wskazanych w treści orzeczenia sądu kar. Wobec tego:
- w razie skazania na karę pozbawienia wolności lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
- na wniosek skazanego, sąd może zarządzić zatarcie skazania po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat;
- w razie skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną, od darowania kary albo przedawnienia jej wykonania;
- w razie skazania na karę ograniczenia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
- w razie wymierzenia kary grzywny, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
- w razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia.
W polskim systemie prawnym wprowadzono zasadę tzw. jednoczesnego zatarcia skazań, co w praktyce oznacza, że jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.
WAŻNE! Nie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej 15 roku życia. Zatem wpis o skazaniu za ten czyn uniemożliwi jego sprawcy zawodową służbę wojskową na zawsze.
Zgodnie z Kodeksem wykroczeń, ogólną zasadą jest, że ukaranie uważa się za niebyłe po upływie dwóch lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary. Nie ulega więc wątpliwości, że w przypadku ukarania wyrokiem sądowym sprawcy wykroczenia, zatarcie skazania następuje co do zasady znacząco szybciej niż w przypadku wyroku skazującego za popełnienie przestępstwa.
W związku z tym, że skazanie ulega zatarciu z mocy prawa, nie jest w tym przedmiocie potrzebna żadna decyzja sądowa, ponieważ skutek w postaci zatarcia skazania wywołany jest samym upływem terminu. Wpis o skazaniu z jego zatarcia podlega usunięciu z rejestru bez wniosku skazanego. Jest to czynność jedynie techniczna, więc nawet gdyby czynności tej faktycznie nie dokonano, to i tak z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe. W sytuacji, jeśli nie nastąpiło samoistne wykreślenie z mocy prawa, to należy do sądu, który wydał wyrok złożyć pismo z przypomnieniem o upływie terminu do zatarcia skazania, bądź samemu wysłać wniosek o usunięcie informacji z Krajowego Rejestru Karnego do Ministerstwa Sprawiedliwości Biura Informacyjnego KRK. Prawo nie określa wzoru takiego wniosku, zatem jego treść jest dowolna.
Przytoczone powyżej rozważania pokazują, jak treść wyroku skazującego kształtuje sytuację niekaralności sądowej na kandydata na żołnierza zawodowego. Podkreślają, jak ważne jest uczestnictwo obwinionego w postępowaniu w sprawie o wykroczenie, jeżeli w momencie orzeczenia kary aresztu dojdzie do zamieszczenia wpisu w KRK. Istotny jest udział podejrzanego z punktu widzenia postępowania przygotowawczego przed organami ścigania oraz w postępowaniu jurysdykcyjnym przed sądem. Poprzez sprawną i profesjonalną obronę, może dojść nie tylko do ukształtowania korzystniejszej treści wyroku, ale i do ustalenia braku winy konkretnej osoby.
▬ O mnie ▬
Moją misją jest dążenie do tego, aby prawo służyło człowiekowi, a nie odwrotnie. Jestem przekonana, że wytrwałe i konsekwentne działanie jest krokiem w stronę osiągnięcia sukcesu. Świadczenie usług prawnych to moja praca, ale też i pasja. Dlatego nie brakuje mi energii do podejmowania nowych wyzwań i walki o prawa osób, które mi zaufały. Zależy mi na stworzeniu takiej atmosfery, gdzie każdy Klient będzie miał poczucie, że znalazł się w dobrych rękach. Od adwokata wymaga się często ludzkiego wsparcia i zrozumienia w trudnych życiowych sytuacjach. Jestem tego świadoma.
▬ Jestem tutaj ▬
▬ Kontakt ze mną ▬
Od poniedziałku do piątku:
7.30 - 15.30
Istnieje możliwość umówienia się na wizytę w innych godzinach, po wcześniejszej konsultacji telefonicznej.
Strona www stworzona w kreatorze WebWave.
▬ Godziny otwarcia ▬
ul. Sądowa 1, 42-700 Lubliniec
+48 694 678 446
kontakt@adwokat-klimas.pl
▬ Numer rachunku bankowego ▬
ING Bank Śląski S.A.
74 1050 1155 1000 0092 8978 8367